AUKUS Paktı genişleyecek mi. Çin köşeye sıkışıyor
2. Sütun ülkeleri, AKUS İttifakı’nın sadece nükleer denizaltılar hakkında bilgi paylaşımı sağlayan 1. Sütun’dan farklı olarak kendi arasında kuantum, yapay zeka ve hipersonik gibi hassas bilgi birikimini paylaşıma açıyorlar. Bu durum, veri güvenliği ve yapılan paylaşımların ne derecede şeffaf oluğu meselelerini ittifak için en kilit mesele haline getiriyor.
Avustralya, İngiltere ve ABD arasında kurulan ve AUKUS diye anılan üçlü askeri ortaklık ilk olarak, Eylül 2021’de duyurulmuştu. Gözlemciler Japonya’nın AUKUS ile ilgili projelere ilk adım atan ülke olmasını beklerken Washington’daki işbirlikçileri de Tokyo’nun bu projelere dahil olması için şimdiden lobi faaliyetlerine başlamış durumda. Çarşamba günü, iki partili bir grup senatör, ABD’nin Japonya’nın ileri teknoloji projelerinde işbirliği için ileriye dönük bir yol koordine etmesini gerektirecek bir yasa tasarısı sundu.
Avustralya Başbakan Anthony Albanese’nin paktın üç kurucu üyesinin ötesine genişletilmesi yönünde bir planlarının olmadığını belirtmiş olsa da Güney Kore Savunma Bakanı Shin Won-sik’in 1 Mayıs’ta, Avustralyalı yetkililerle Melbourne’de iki gün süren toplantılar sırasında AUKUS üyeleriyle ileri askeri teknoloji paylaşımı olasılığının görüşüldüğünü söylemesiyle ortalık karıştı. Bu açıklamaya çarşılık Çin, Güney Kore’nin ittifaka katılması durumunda, ağır yaptırımlar uygulayacağını duyurdu. Diğer taraftan Savunma Bakanı Shin, ülkesinde geliştirilen bilim ve teknolojinin dünyadaki barış ve istikrara katkıda bulunacağını söyledikten sonra bunun için en uygun yerin AUKUS İttifakı olduğunu belirtmişti.
Güney Kore cephesinden gelen açıklamadan yaklaşık iki hafta sonra Yeni Zelanda yönetimi, paktın 2. Sütunu’na katılma konusunda Avustralya ile görüşmelere başladığı bildirdi. Bu açıklama Çin’de adeta soğuk duş etkisi yarattı. Çin hükümeti Yeni Zelanda’yı Güney Kore’den çok daha sert bir şekilde uyarmasından birkaç gün sonra Yeni Zelenda geri adım attı. Bütün bu olaylar yaşanırken ABD, Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters’le bir görüşme yaptı ve görüşme sonrasında yapılan açıklamada Peters, pakta katılma konusunda bir karar vermek için önlerinde uzun bir yol olduğunu belirtti. Peters açıklamalarına “Bilgi toplama çalışmalarımız henüz başlangıç aşamasında ama böylesine önemli bir ittifaka katılmak bizim için faydalı olacak gibi duruyor” diye devam etti.
Uzmanlar AUKUS’a sorunsuz olarak dahil olabilecek yegane adayın Yeni Zelanda olduğunu her fırsatta belirtiyorlar. Geçtiğimiz aylarda ABD’ye bağlı üç ülkenin bölgesel güvenlik paktının teknoloji paylaşım unsuruna katılma isteklerini dile getirmesiyle AUKUS İttifakı genişlemeye hazır görünüyor.
